Proje Adı: NAİMAN BARAJI’NIN GÜVENLİK ETÜTLERİ VE İYİLEŞTİRİLMESİ ÇALIŞMALARI
Ülke: KIRGIZİSTAN CUMHURİYETİ
Finans Kaynağı: Dünya Bankası
Ortaklar: Mott MacDonald Ltd.
Etiketler: Kırgızistan, Dünya Bankası, HES, Değerlendirme, Kontrollük
Müşavirlik hizmetleri, çoğunluğu güneydeki üç eyalette olmak üzere, ülkenin çeşitli bölgelerinde yer alan, toplam alanı yaklaşık 85,000 ha olan 19 adet sulama alt proje alanında gerekli araştırmaların ve ölçümlerin yapılarak uluslararası standartlarda uygulama projelerinin ve ihale dokümanlarının hazırlanması işlerini kapsamaktadır. Müşavirlik hizmetleri Osh eyaletinde yer alan Naiman Barajı’nın güvenlik etütlerini de kapsamaktadır. Naiman Barajının kret uzunluğu 265 m, maksimum kesitte yüksekliği ise 40,5 m’dir. Baraj hava payı olarak 2.4 m ayrılmış ve bunun da üzerinde dalga duvarı yerleştirilmiştir. Toprak dolgu tipteki baraj gövdesinin merkezinde az geçirimli siltli malzemeden oluşan çekirdek bölgesi yer almakta, onun dışında gövde kum/çakıl karşımından oluşmaktadır. Akışyukarı ve akışaşağı yüzlerin eğimleri yukardan aşağı doğru 1:2.5 ile 1:4 arasında değişmektedir.
Barajın güvenlik hesapları, bölge özelinde bir sismik risk değerlendirme çalışması yapılarak ve jeoteknik araştırmaların sonuçlarından yararlanılarak yapılmıştır. Doğrusal olmayan sismik analiz sonuçları, işletme sırasında göz önüne alınacak pik zemin ivmesi olan 0.46 g değerine gore, mevcut baraj hava payının yeterli olduğunu göstermiştir. Ancak 5000 yıl yinelenmeli maksimum olası deprem ivmesi olan 0.70 g değerinde barajın güvenli olmadığı ve katastrofik bir baraj yıkılması olacağı öngörülmüştür. Baraj gövdesinin değişik bölümlerinde kullanılmış dolgu malzemesinin ve temeli oluşturan zeminin yerinde dayanım özelliklerini belirleyebilmek, baraj gövdesi içerisinde boşluk suyu basıncının dağılımını saptayabilmek, yüksek göl su seviyelerinde barajın akışaşağı yüzünde görülen sızıntının nedenlerini araştırabilmek amacıyla kapsamlı bir geoteknik araştırma programı planlanmış, ihale edilmiş ve çalışmalar yakından izlenmiş ve yönlendirilmiştir. Tüm mevcut piyezometre kuyuları kullanılamaz halde olduğundan, baraj gövdesine 12 adet yeni piyezometre yerleştirilmiş ve ölçümler yapılmış ve değerlendirilmiştir.
1966 yılında işletmeye alınmış olan barajın aradan geçen 45 yıllık işletme süresi sonunda tüm mekanik ve elektrik donanımı eskimiş ve yıpranmıştır.
Naiman Barajı’nın güvenli ve düzgün şekilde işletilebilmesi için gereken ana tamir ve yenileme işleri olarak tüm su alma ve su boşaltım yapıları güçlendirilmeli ve onarılmalı, kapak şaftı ve ilgili yapılar onarılmalı ve yenilenmeli, hidro-mekanik donanım gerekli mekanik ve elektrik parçalarla birlikte değiştirilmelidir.
TEMELSU’nun proje kapsamında yaptığı çalışmalar:
Tüm uluslararası ve yerli elemanların, uzmanların ve danışmanların aşağıdaki işlerin yapılması için yönetilmesi, koordinasyonu ve yönlendirilmesi :
Harita alınması ve geoteknik araştırmalar, tarla dışı sulama sistemlerinin iyileştirilmesine yönelik tasarımların ve ihale dokümanlarının Dünya Bankası standart ihale dokümanları kullanılarak hazırlanması, sınır aşan uluslararası sularla bağlantılı sulama şebekeleri için nehir su havzaları yönetim planlarının hazırlanması, seçilmiş sulama ve barajlarda mevcut İşletme ve Bakım sistemlerinin incelenmesi ve etkin idari yapılanmaların önerilmesi, Çevresel Etki Değerlendirme çalışmalarının yapılması ve Çevresel İzleme Planlarının hazırlanması, inşaat kontrolluğu ve kalite kontrol, iş sırasında eğitim, baraj güvenlik risklerinin değerlendirilmesi, baraj güvenlik planlarının hazırlanması ve gerekli bakım ve yenileme işleriyle ilgili tasarımların hazırlanması.
